افت تحصیلی، پدیده‌ای ناخوشایند و همیشگی در نظام‌های آموزشی است که گریبان‌گیر دانش‌آموزان بسیاری در مقاطع مختلف تحصیلی می‌شود. این پدیده، نه‌تنها به ضرر دانش‌آموزان و آینده تحصیلی آن‌ها است؛ بلکه از نظر اقتصادی و اجتماعی نیز پیامدهای منفی برای جامعه به دنبال دارد. فرقی نمی‌کند شما دانش‌آموز نمونه باشید یا یک دانش‌آموز معمولی؛ افت تحصیلی ممکن است هر زمانی به سراغ شما بیاید. از این رو، کسب اطلاعات در رابطه با راهکارهای جبران افت تحصیلی، می‌تواند کمک به‌سزایی به شما بکند. پس با ما در ادامه مطلب از برترین مدرسه منطقه همراه باشید.
نشانه های افت تحصیلی دانش آموزان
افت تحصیلی، به معنای کاهش ناگهانی یا تدریجی در عملکرد تحصیلی دانش آموز است. این افت، می‌تواند در هر مقطع تحصیلی و برای هر درسی رخ دهد.
نشانه‌های افت تحصیلی را می‌توان در سه دسته درسی، عاطفی و رفتاری دسته‌بندی کرد:
نشانه‌های درسی
نشانه‌های افت درسی، در ابتدا با کاهش نمرات آغاز می‌شود. در این مرحله دانش‌آموز:
- افت ناگهانی یا تدریجی در نمرات امتحانات، تکالیف و کلاسی دارد.
- افزایش تعداد نمرات مردودی خواهد داشت.
- عدم تناسب نمرات با تلاش او به‌چشم می‌خورد.
مشکلات در یادگیری
- عدم درک مطالب درسی
- مشکل در تمرکز و توجه
- عدم تمایل به مطالعه و انجام تکالیف
- فراموشی سریع مطالب آموخته‌شده
مشکلات رفتاری
مشکلات رفتاری نیز گاهی به شکل ناخودآگاه و گاهی از عدم رخ می‌دهند. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- بی‌علاقگی به درس و مدرسه
- بی‌نظمی و شلختگی
- بی‌حوصلگی و کسالت
- لجبازی و پرخاشگری
- غیبت مکرر از مدرسه
نشانه‌های عاطفی
نشانه‌های عاطفی، حین بررسی راهکارهای جبران افت تحصیلی بسیار حائز اهمیت است. این نشانه‌ها، باید به‌موقع درمان شوند. درصورتی‌که دانش‌آموز نتواند به‌خوبی از این دوره گذر کند، تروماهای سختی برای به‌جا می‌مانند.
کاهش اعتماد به نفس
- احساس ناامیدی و بی‌کفایتی
- ترس از امتحان و مدرسه
- مقایسه خود با دیگران
اضطراب و افسردگی
- نگرانی و استرس بیش از حد
- غم و اندوه
- بی‌خوابی و کابوس
- تغییرات در اشتها و وزن
انزوا و گوشه گیری
- تمایل به تنهایی
- دوری از دوستان و همسالان
- عدم شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
نقش خانواده و مدرسه در بهبود افت تحصیلی دانش آموزان
در پیشگیری از افت تحصیلی، خانواده، مدرسه، جامعه، آموزش و پرورش، معلم و سایر عوامل دخالت دارند. همکاری نزدیک و صمیمانه این عوامل، می‌تواند در پیشگیری از افت تحصیلی موثر باشد. هریک از این عوامل، نقش مهمی در این زمینه دارند و تنها با همکاری و هماهنگی، می‌توانند به بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان کمک کنند. در این بخش، دو مورد مهم یعنی خانواده و مدرسه مورد بررسی قرار می‌گیرد. راهکارهای جبران افت تحصیلی که از سوی این دو ارائه می‌شوند، تاثیر چشم‌گیرتر و بهتری بر بهبود عملکرد دانش آموزان دارند.
خانواده
خانواده، به‌عنوان نخستین محور تربیتی و رشد روانی و عاطفی افراد، نقش بسیار حیاتی دارد. این موضوع، به‌ویژه در ارتباط با افت تحصیلی دانش‌آموزان مورد توجه است. رفتارهای ناپایدار و بی‌ثبات والدین، می‌تواند به‌طور مستقیم بر روند تحصیلی فرزندان تأثیرگذار باشد. فقدان صمیمیت و عدم توجه‌به ایجاد محیط روانی سالم در خانواده، مشکلات روحی و روانی در کودکان به‌وجود می‌آورد و از علاقه‌مندی آن‌ها به تحصیلات می‌کاهد.
بسیاری از والدین، از کودکان خود انتظارات ناشایستی دارند و بدون درنظر گرفتن استعداد و توانایی، به آن‌ها فشار می‌آورند. این انتظارات بیش‌ازحد، می‌تواند به فقدان اعتماد‌به‌نفس و افت تحصیلی منجر شود؛ همچنین، نادیده‌گرفتن نیازهای اساسی کودکان توسط والدین، سبب کاهش انگیزه‌های تحصیلی آنان می‌شود.
روانشناسان و متخصصان تربیتی، عقیده دارند که مشکلات روحی و رفتاری کودکان به‌طور مستقیم از خانواده نشأت می‌گیرد. بنابراین، ایجاد محیطی پر از احترام، محبت و حمایت برای کودکان امری ضروری است تا بتوانند از قوای ذهنی و عاطفی خود بهترین استفاده را برای پیشرفت تحصیلی داشته باشند.
درنهایت، برای جلوگیری از افت تحصیلی کودکان، والدین باید به‌عنوان سرپرستان خانواده، به‌صورت مداوم از سلامت روانی و عاطفی خود و کودکان خود مراقبت کنند و محیطی آرام و پایدار برای رشد و تحصیل آن‌ها فراهم آورند.
مدرسه
توانایی و استعداد خلاقیت در همه افراد وجود دارد؛ اما در زندگی و در فرآیند آموزش و تربیت، ممکن است این توانایی کاهش یابد و حتی به فراموشی سپرده شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بعد از حدود ده سالگی، خلاقیت بسیاری از کودکان کاهش می‌یابد و نمی‌توانند آن را بازیابی کنند.
عوامل مختلفی از جمله خانواده، مدرسه، محتوای آموزشی و روش‌های یادگیری، تاثیرگذار بر روند خلاقیت کودکان هستند. این مسئله، به نکته ویژه‌ای در نظام آموزشی تبدیل شده است؛ زیرا بسیاری از کودکان در ابتدا از خلاقیت برخوردارند؛ اما در طول زمان این خلاقیت کاهش می‌یابد.
برخی از افراد معتقدند که عدم توجه به توانایی خلاقیت به‌علت آموزش و تربیت نامناسب است. خلاقیت، می‌تواند از طریق آموزش و تعلیم در افراد ایجاد شود؛ بنابراین اگر دانش‌آموزان به‌درستی در مدرسه آموزش داده شوند، نه تنها از افت تحصیلی جلوگیری می‌شود، بلکه خلاقیت آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
درنهایت، نقش معلم در تربیت و پرورش دانش‌آموزان بسیار مهم است و باید به شناخت و نیازهای آن‌ها توجه کند. مدارس، نباید خلاقیت کودکان را محدود کنند، بلکه باید زمینه‌های مناسبی را برای گسترش و تقویت خلاقیت آنان فراهم سازند.
جمع‌بندی
برای جبران افت تحصیلی در دانش‌آموزان، رویکردهای چندگانه بسیار اهمیت دارد. توانمندسازی معلمان برای شناخت نیازهای دانش‌آموزان، استفاده از روش‌های تدریس فعال و متنوع، توجه به رشد شخصیتی و روانی دانش‌آموزان و ایجاد محیط‌های یادگیری مناسب ازجمله راهکارهای اساسی هستند؛ همچنین، برای راهکارهای جبران افت تحصیلی، ایجاد ارتباط موثر با خانواده‌ها و ارائه حمایت‌های مشاوره نیز می‌تواند در این روند مؤثر باشد.
سوالات متداول
- چه راهکارهایی برای جبران افت تحصیلی در دانش‌آموزان وجود دارد؟
رویکردهای متعددی از جمله توجه به نیازهای فردی دانش‌آموزان، استفاده از روش‌های تدریس فعال، ایجاد محیط‌های یادگیری متنوع، توانمندسازی معلمان و غیره می‌تواند موثر باشد.
- چگونه می‌توان به معلمان کمک کرد تا از افت تحصیلی دانش‌آموزان جلوگیری کنند؟
ارائه آموزش‌های توسعه حرفه‌ای برای معلمان، شناخت نیازهای فردی دانش‌آموزان، ایجاد روابط مثبت با دانش‌آموزان و استفاده از روش‌های تدریس فعال و متنوع از میان راهکارهای تاثیرگذار به‌شمار می‌رود.
- مدرسه چه نقشی در جبران افت تحصیلی دانش‌آموزان دارد؟
ایجاد ارتباط موثر با دانش‌آموزان و خانواده‌ها، شناخت نیازها و توانایی‌های آن‌ها، ارائه حمایت‌های مشاوره، ایجاد محیط‌های یادگیری مناسب و استفاده از روش‌های تدریس فعال نقش کلیدی دارند.
برای مطالب بیشتر می توانید دبیرستان ملت را در فضای مجازی دنبال نمایید.
دبیرستان ملت برترین دبیرستان منطقه 3 تهران ، با برترین کادر دبیران ایران
دبیرستان ملت تنها دبیرستان دارای بیمه کیفیت آموزشی در ایران
استرداد شهریه در صورت پذیرش و عدم پذیرش در امتحانات نهایی و کنکور سراسری
mellatsch.com
www.instagram.com/mellat_school2
www.telegram.me/mellat_school2